Swindermanspoortje
In de Scholestraat staat een leuk poortje, dat in de volksmond nog altijd het
Swindermanspoortje wordt genoemd. Vanwaar die naam? Dat heeft alles te maken met de
kanunnik Harmen van Swinderen, die omstreeks het midden van de zestiende eeuw was
verbonden aan het kapittel van de Sint Clemenskerk in Steenwijk. Zijn ouders waren Johan van
Swinderen en Mechteld, die woonden op de hoeve Businge, even buiten de stadsgracht tussen
de Gasthuis- en Woldpoort. Mogelijk zal Harmen gestudeerd hebben aan de Steenwijker
kapittelschool en is hij daarna geestelijke geworden. Zo was hij tegelijkertijd pastoor te Vledder
en kanunnik in Steenwijk. Beide ambten waren moeilijk te combineren, maar in zijn tijd namen
het niet zo nauw met de regels en liet men een van de beide ambten vaak door een
plaatsvervanger uitoefenen. Harmen van Swinderen stierf in 1560.Na opening van zijn
testament bleek dat hij twee huizen had bij de Kleine Kerk en dat hij nog verschillende
jaarlijkse renten had bestemd voor een liefdadig doel en het onderhoud van de in 1627
gestichte school te financieren. In de vier kamers die de huizen telden konden acht armlastige
burgers worden ondergebracht, in elke kamer. Zij mochten daar gratis wonen en ontvingen
bovendien een uitkering uit de renten die Harmen had gelegateerd. De uitvoering van het
testament was opgedragen aan het stadsbestuur, dat spoedig een reglement opstelde over de
wijze waarop de goederen beheerd moesten worden. In zo'n geval werd er dan een provisor
aangesteld, die werd belast met het bestuur van de Swindermanstichting. Niet iedereen kwam
in aanmerking voor deze vorm van onderdak: de toekomstige bewoner moest geboren burger
of burgeres van Steenwijk zijn, een tot dan toe deugdzaam leven geleid hebben en bejaard zijn.
Als taken kreeg hij mee dat hij tot God moest bidden en danken voor de gemeenschappelijke
welvaart, zoals zij die van aalmoezen leefden betaamde. Na vele eeuwen bleek eerst in 1979 dat
zich voor een vrijgekomen 'proeve' of uitkering geen gegadigde meer had gemeld. De
gemeenteraad besloot daarom op 13 december van dat jaar voortaan geen pogingen meer te
doen om nog vrijgekomen proeven opnieuw toe te kennen. Daarmee kwam een einde aan.
Adres: Swindermanspoortje
Scholenstraat Steenwijk.