Synagoge
Het bestuur van de stad Steenwijk probeerde rond 1720 meer joodse kooplieden naar Steenwijk te
halen, om de handel te stimuleren. Dit hielp echter weinig toch kwamen er in 1800 meerdere
Joodse gezinnen vestigden. Deze doden werden eerst begraven op de joodse begraafplaats aan de
Schapendrift ten zuiden van Noordwolde, later werd er begraven in Steenwijk op de joodse
begraafplaats aan de Eesveenseweg.
In 1796 na de burger gelijkstelling (Gelijke rechten als alle andere burgers) nam het aan joden snel
toe in Steenwijk.
Men begon in 1813 met godsdienstoefeningen in een kamer ergens privé. Later kocht men een
kamer aan in de Gasthuisstraat deze werd gerenoveerd en uit gebreid als Synagoge.
Omstreeks 1850 leidde een intern conflict over vernieuwing tot een scheuring binnen de
gemeente.
In 1869 was de hereniging van beide partijen en werd er een nieuwe synagoge gebouwd in de
Gasthuisstraat.
Tijdens de bezetting werden werd de helft van de joodse gemeenschap geporteerd, de andere helft
dook onder en werd geholpen door de onderduikers organisatie om zo te overleven.
De synagoge en interieur werd behouden tijdens de oorlog. Na de oorlog werd de het joodse leven
weer hervat, maar de Synagoge werd haast niet meer gebruikt.
Het gebouw werd in 1948 verkocht en in 1952 gesloopt helaas. De Joodse gemeente werd op 7
juni 1964 op geheven
De Tora "het heilige joodse boek.
Het heiligste joodse boek is de Tora. Het is een perkamenten rol waarop de vijf boeken van Mozes
zijn geschreven. De Tora is het eerste deel van de Tenach, de joodse bijbel. Het tweede deel is de
Nevi'iem, dit zijn de boeken van de profeten. Het derde deel van de Tenach is de Chetoeviem,
boeken met verhalen en gedichten. De Tora bestaat uit vijf boeken van Mozes en wordt ook wel
pentateuch genoemd (penta=vijf): 1. Genesis (bereshiet) 2 . Exodus (sjemot ) 3. Leviticus (wajikra) 4.
Numeri (bamidbar) 5. Deuteronium (devariem)
God en Mozes
De joden geloven dat ze door God uitgekozen zijn om de Tora te ontvangen. Zeven weken nadat
Mozes de Israëlieten uit Egypte had gehaald, beklom hij de berg Sinaï. God heeft hem de Tora toen
uitgelegd en Mozes opgedragen de geboden in de stenen tafelen uit te houwen.
De stenen tafelen werden in een gouden kist, de Ark van het verbond bewaard
De Kist
De Tora zit om twee houten rollers gewikkeld. om het schrift te beschermen bewaren de joden hem
zorgvuldig. Oosterse joden gebruiken vaak een kist. andere joden bewaren de Tora in een
geborduurde mantel
De schrijver
De Torarollen moeten volgens oud gebruik met de hand geschreven worden. Dit is een vak apart.
De tekst wordt met en veren pen op speciaal perkament geschreven en er zijn strenge regels voor
de schrijfwijze van de woorden. Het schrijven van een Torarol duurt ongeveer een jaar. De schrijver
schrijft van rechts naar links
Het jatje
Niemand mag de Torarollen aanraken. Daarom gebruiken de lezers een leeswijzer. Deze heeft vaak de vorm van een handje. Hij
wordt ook wel een jad genoemd, dat betekend hand
De Tenach
De Tora is het eerste deel van de Tenach. Tenach is de afkorting van de eerste letters van de boeken Tora, Nevi'iem en
Chetoebiem. Eigenlijk is het dus T N Ch. In westerse talen kunnen we dit niet uitspreken en zijn er klinkers toegevoegd. De
Tenach is ook een gedeelte van de christelijke bijbel en heet daar het Oude Testament
De Talmoed
Mozes kreeg van God regels en wetten gedicteerd. De meeste zijn opgeschreven in de Tora. Maar Mozes schreef niet alles op.
Sommige regels gaf hij mondeling door. Om deze regels niet te vergeten is het toch opgeschreven; in de Talmoed. De Talmoed
bestaat ook uit een aantal boeken
Het Hebreeuws.
De Tenach, en dus ook de Tora, is in het Hebreeuws opgeschreven. Het Hebreeuws is een oude taal. De taal die nu in Israël
wordt gesproken, noemen wij Ivriet. Het is de moderne vorm van het Hebreeuws. De Talmoed is in een andere taal geschreven,
namelijk in het Aramees. De lettertekens in het Aramees en het Hebreeuws zijn het zelfde. Zie ook eens de website: Stichting
Stolpersteine Steenwijk
