Historie die is verdwenen

Tot Steun in de Strijd

Het Steenwijker Fanfarekorps Tot Steun in de Strijd door Jurjen Tiesnitsch Beeld- materiaal en vormgeving: Lebbert van Dalen In het begin van de vorige eeuw waren er voor de arbeiders weinig of geen culturele verenigingen. Doordat de werknemers zich steeds meer gingen organiseren, ontstond er langzamerhand de behoefte om ook op het gebied van zowel toneel als muziek, activiteiten aan de dag te leggen. En zo gebeurde het dat in Steenwijk een korps van socialistische signatuur werd opge- richt op 26 februari 1918 onder de naam Tot Steun in de Strijd, maar aangezien dit een ‘mondvol’ was, gebuikte men meestal de benaming TSIDS of kortweg: Steun. Het was grotendeels de voortzetting van het in 1916 ter ziele gegane Steenwijker Fanfarecorps, dat door tegenslagen als gevolg van de mobilisatie in 1914-1918, het hoofd niet boven water had kunnen houden De initiatiefnemers van de oprichting van het nieuwe korps, dat de ‘spreek’buis moest zijn van de moderne arbeidersbeweging, waren de heren G. List, R. Scheenstra, B. Soetenhorst en H. de Vroome. De oprich- ting van de arbeidersmuziekvereniging, waarbij ook de Steenwijker Bestuurdersbond was betrokken, is geen sinecure geweest, want waar moest het bedrag van ƒ 400,= vandaan komen, waarmee de instrumenten van het ontbonden Steenwijker Fanfare- corps betaald moesten worden?. Toch is het uiteindelijk gelukt om een bloeiende muziekvereniging van de grond te krijgen. Vanaf 1925, toen het korps zich bij de Federatie van Harmonie- en Fanfarekorpsen aansloot, zijn de muzikale prestaties van het korps nauwkeurig bijgehouden. Toen na de dirigenten B. Soetenhorst en J. Groenendaal, de heer J.C. van Kerkvoorde vanaf 1922 de dirigeerstok hanteerde, heeft het korps in de periode van 1925 tot 1937 bijna jaarlijks een concours bezocht. In 1927 behaalde Steun op het concours in Zwolle twee eerste prijzen. De voortva- rende Van Kerkvoorde wist heel wat uit zijn mensen te halen. Speelde het korps in 1925 nog in de Vierde Afdeling Fanfare, in 1932 was het opgeklommen naar de Eerste Afdeling. In dat jaar behaalde het in Almelo twee eerste prijzen! Van Kerkvoorde was een zeer geziene dirigent. Hij was de zoon van J.J. van Kerkvoorde, die in 1890 het Steenwijker Fanfarecorps had opgericht. Van Kerkvoorde jr. heeft van 1922 tot 1945 de scepter over TSIDS gezwaaid. De jaren 1940 tot 1945 verliepen voor het korps minder voorspoedig omdat de bezetter tijdens deze periode het culturele leven nagenoeg monddood had gemaakt. Na de bevrijding nam de heer D. de eele de muzikale leiding van Steun over, maar niet voor lang: kort na zin aanstelling werd hij opgevolgd door de heer H. Posthumus. Onder zijn leiding heeft TSIDS eenmaal een concours (in Laag Soeren) bezocht, maar helaas moesten de muzikanten genoegen nemen met een teweede prijs en dat betekende: geen promotie. Dit zou tot 1960 op zich laten wachten. Tal van evenementen werden door Steun muzikaal omlijst: de opening van de weg Steenwijk-Blok- zijl op 22 april 1950, de jaarlijkse intocht van Sint Nicolaas, de ontvangst van de ouderen na hun jaarlijkse uitstapje en de Avondvierdaagse die in Steenwijk een jaarlijks hoogtepunt vormde en de muzikale bijdrage aan de viering van Steenwijk 700 jaar stad in 1955 zijn enkele voorbeelden hier- van. In de jaren vijftig werden er twee jubilea gevierd. In 1953 bestond de vereniging 35 jaar. In hotel Centraal werd een re- ceptie gehouden, waarbij drie van de vier oprichters aanwezig waren: de heren G. List, R, Scheenstra en oud-voorzitter H.De Vroome. Ook de oud-dirigent. de heer J.C. Kerkvoorde, woonde de bijeenkomst bij. Er werden 31 bloemstukken en 26 enve- loppen aangebo-den. Een grote verrassing was dat de Christelijke Muziek Vereniniging Crescendo, een zustervereniging waar- mee niet altijd even warme contacten mee bestonden, het jubilerende muziekkorps een serenade bracht! In datzelfde jubi- leumjaar werd Steun getroffen door een zware slag toen voorzitter Jan Jongendijk plotseling overleed. Zijn opvolger werd de heer H. Pit. Inmiddels was er een nieuwe dirigent benoemd, omdat een aantal leden ontevreden was over de muzikale presta- ties. De keuze viel op de heer L. Kramer uit Leeuwarden. In de Friese hoofdstad was hij dirigent van de Leeuwarder Politieka- pel. Een man met kennis en een krachti-ge dirigeerstijl, niet altijd gemakkelijk, maar recht op het doel af. Onder zijn gezag- volle leiding groeiden de prestaties zienderogen. Deelname aan het concours in Coevorden leverde 103 punten op en dat be- tekende een eerste prijs!. In 1957 werden verschillende secties geheel of gedeeltelijk van gloednieuwe instrumenten voorzien. Hiervoor had de gemeente een renteloos voorschot van f 4000,= verstrekt. In datzelfde jaar ging Steun opnieuw de strijd aan tijdens een concours in Hees bij Nijmegen, maar helaas moest men zich tevreden stellen met 93 punten en daarmee was de hoop op een promotie vervlogen. In 1958 vierde men het veertigjarige jubileum. Ook nu werd de receptie in hotel Centraal gehouden. Van de oprichters was alleen nog de hoogbejaarde heer G. List aanwezig. Piet Jongedijk, Peter Leeuwerink en Cor- nelis Oost die van begin af aan lid waren van de vereniging, werden bij deze gelegenheid flink in het zonnetje gezet en Willem Bakker en Moos de Vroome vierden bij deze gelegenheid hun vijfendertigjarige lidmaatschap. Het concours in dit jubileumjaar dat in De Wijk werd gehouden, leverde wederom geen hoge ogen op. Één van de leden herinnert zich hiervan het volgende: “Wij waren erg gespannen. De dirigent gedecideerd en naar ik meen ook enigszins nerveus. Met zijn dirigeerstok probeerde hij goede prestaties af te dwingen, het wilde niet echt goed lukken. Wie het was of wie weer hij niet goed meer, maar opeens merkte ik dat er iets heel erg fout ging. Kramer keek vel en uite bittere klanken. Ook deze ogenschijnelijke zo rustige man, liet zich in het vuur van de strijd even flink gaan. ‘t Was ook maar een mens. Streng, resoluut ,maar ook emontioneel. “een promotie dus. In 1959 werd de heer Kramer vervangen door de heer J. Hogerheyde uit Meppel en overleed de heer Timmer- man, de leider van de drumband tengevolge van een tragisch ongeval. De heer Brinkman, instructeur van de Militaire Drum- band van de Johan van den Kornputkazerne, volgde hem op. Hogerheyde begon enthousiast en bouwde succesvol voort op de fundamenten van zijn voorganger, de heer Kramer. Hierdoor maakte hij goede sier tijdens het concours in Haarlo. Kramer had gezaaid en Hogerheyde oogstte. Steun behaalde met 101 punten de eerste prijs en bereikte met dit resultaat de Afdeling Uitmuntendheid. Grote vreugde alom In 1959 werd de heer Kramer vervangen door de heer J. Hogerheyde uit Meppel en overleed de heer Timmerman, de lei-der van de drumband tengevolge van een tragisch ongeval. De heer Brinkman, instruc- teur van de Militaire Drumband van de Johan van den Kornputkazerne, volgde hem op. Hogerheyde begon enthousiast en bouwde succesvol voort op de fundamenten van zijn voorganger, de heer Kramer. Hierdoor maakte hij goede sier tijdens het concours in Haarlo. Kramer had gezaaid en Hogerheyde oogstte. Steun behaalde met 101 punten de eerste prijs en bereikte met dit resultaat de Afdeling Uitmuntendheid. Grote vreugde alom. In 1961 brak er voor de Steenwijker korpsen een groot gebeuren aan: op 25 april van dat jaar wer- den nieuwe uniformen aan de bevolking van de stad Steenwijk gepresenteerd. Voor deze gelegenheid had Steun een ambitieuze show ingestudeerd en met succes uitgevoerd. Deze werd dan ook enthousi- ast door het publiek begroet. Het gevolg was dat het korps werd uitgenodigd in Blokzijl en Nijeveen om daar de show opnieuw te presenteren. Drumband en fanfare maakten hierdoor meer bij elkaar betrokken. In deze periode maakte Steun een bloei- tijd door. Maar hoe vreemd kan het gaan niet lang daarna trad er een kentering op. De jaarlijkse uitvoering in het Roxy thea- ter trok in de loop van de jaren zestig steeds minder bezoekers. De repetities werden steeds slechter bezocht, ook de dirigent was vaak afwezig en de instructeur van de drumband vertrok. In 1966 was de animo tot een nulpunt gedaald. “Een droevig verschijnsel, “met ons vijftigjarig bestaan in zicht” zo vermeldde secretaris Peter Leeuwerink - de nog steeds betrokken muzi- kant en werker van het eerste uur in zijn notulenboek. “Laten we echter de moed niet laten zakken en eendrachtig samenwerken, geregeld de repetities bezoeken, mis- schien schijnt dan de zon ook nog eens weer voor TSIDS”. Maar de zon brak niet door. Het bleef schemerig en later zou de duisternis invallen. In 1967 maakte het korps een absoluut dieptepunt door. Tijdens de Avondvierdaagse was Steun niet meer in staat voldoende mensen op de been te brengen om aan dit traditionele gebeuren een bij- drage te leveren. Zou het korps zijn vijftigjarig jubileum nog meemaken? Velen twij- felden hieraan. Maar toen trad op initiatief van de heer Jan Bruinewoud een commis- sie naar voren die het tij trachtten te keren. Hij en een drietal andere, toen nog jeug-dige mensen, te weten Piet Jongedijk jr., Jan de Vries en Henk Ymker, probeerden het korps nieuw leven in te blazen. Er werd een datum vastgesteld voor een uitvoe- ring en receptie ter gelegenheid van het vijftigjarige bestaan van TSIDS. Het Vrije Volk melde naar aanleiding van de jubi- leum bijeenkomst in het Roxy theater: “Steenwijks Fanfarekorps Tot Steun in de Strijd is de inzinking weer te boven; het jubi- lerende korps speelt weer als vanouds. Henk Ymker, de nieuwe voorzitter, kon zich verheugen in een grote belangstelling voor het jarige korps. Waarderende woorden waren er voor de heren P. Leeuwerik en C. Oost, beiden 50 jaar- dus sinds de oprichting - lid van Steun. De heren P. Bruinewoud en H.J. Meekhof werden eveneens in het zonnetje gezet vanwege hun veertigjarig lidmaat- schap. Vrolijk klonk tijdens de feestelijke uitvoering de Amboss Polka en de marsen die ten beste werden gegeven, gaven aan het gehel weer zijn oude glans. Was het dan toch gelukt? Helaas niet! Nog in dat zelfde jaar moest het idealistisch ingestelde bestuur (L. van Dalen, R. van Gaasteren, C. en P. Jongedijk, P. Leeuwerik, J de Vries en H. Ymker) tot zijn grote spijt vaststellen dat het korps niet meer levensvatbaar was. In 1971 waren alle formaliteiten afgewikkeld en werd de Steenwijker fanfare Tot Steun in de Strijd officieel opgeheven. “Waarom?”, zo vragen velen zich anno 2010 nog steeds af. De films op tv zouden een geduchte concurrent voor de repetitieavonden zijn geweest, de aantrekkingskracht van het mode- ren , populaire genre zou de animo voor de traditionale fanfaremuziek doen afnemen, er gingen minder krachtige impulsen van de dirigent uit, de ontzuiling eiste zijn tol…. Allemaal verklaringen. Maar wel was het voor velen betreurenswaardig dat Steenwijk een belangrijke cultuurdrager had verloren en wel één met een markante signatuur met een ‘stem’ die niet meer muzikaal omlijst kon worden door een eigen klank. Op 17 april 2010 hebben ruim vifendertig oud-leden de reünie van TSIDS, deels met hub partner in de Meenthe te Steenwijk bijgewoond om herinneringen op te halen aan die tijd dat dit korps een rol van betekenis in de Steenwijker sameleving speel- de en om te kijken naar een tentoonstelling met beelden uit vervlogen tijden. Piet Jongedijk, zoon van de oudvoorzitter is de inatiatiefnemer van deze bijeenkomst, Hij heeft een reüniecommissie samen- gesteld bestaande uit twee mensen die een kleinzoon zijn van de man die één van oprichters van TSIDS was, namelijk Ruud Scheenstra en Henk Ymker. De andere commissieleden zijn de oud bestuursleden Lebbert van Dalen en Jan de Vries en Jur Tiesnitsch, oud-lid.