De watervloed van 1825

Blokzijl. Terwijl Blankenham geen vaartuigen bezat, had Blokzijl er zoveel te meer. Van deze gemeente, destijds woonplaats van een groot aantal mattenschippers, gezegd: Blokzijl heeft meer schepen in getal. Dan Overijssel heel en al. Die vaartuigen kwamen in Febr. 1825 zeer wel te pas en menig bewoner van Blokzijl zal er in die dagen zijn redding aan te danken hebben gehad. Want ook hier werd de nood groot. De plaats liep Scheel onder water. Van de woningen joelden 28 geheel weg en werden 80 bouwvallig. Onder degenen, die niet gevaar voor eigen leven anderen hebben gered, worden genoemd de gebroeders Jan en Annie Keur. Beiden waren al gedurende negen uren onafgebroken bezig gefeest met hun schuitje vele in nood verkeerenden te redden. Toen bemerkten zij dat een aantal menschen zich bevond op een drijvende hooiklamp, die ieder ogenblik uiteen kon spoelen. Ondanks grote moeilijkheden en hunne vermoeidheid snelden de beide mannen te hulp en zij smaakten de voldoening, dat zij nog net op tijd de menschen in hun vaartuigje kregen. Dadelijk daarop verdween de hooiklamp. Terugkeer bleek echter niet mogelijk en zij moesten zich aan den stroom overgeven. Zij bevonden zich wel in een hachelijken toestand. Door de koude verkleumd en afgemat, hadden enkelen al hun bewustzijn verloren. Tegen 5 uur stierf R. A. Keuter, oud 43 jaar, een vrouw en vier kinderen nalatende. Drie uur later stierf ook Volkert ter Heide, terwijl Kl. Beute verstijfd in de boot lag en ook de heldhaftige Jan Keur enige tijd zich niet meer van zijn toestand bewust was. . Na uren lang rondzwerven, kwamen ze eindelijk bij de Molenbrug, aan den onder Wanneperveen, bij een huis, waarin ze geen menschen maar op zolder slechts enige rauwe aardappels vonder, waarmede ze hun honger konden stillen. Hier zich niet meer vertrouwende, brachten ze den volgenden nacht in de boot door, zich vasthoudende aan het boven het water staande riet. .Het gelukte hun pas des Zondags om Blokzijl weer te bereiken, waar zij met de lijken aankwamen. Drie menschen padden echter hun leven aan hen te Janken. De beide broeders ontvingen later van de Maatsch. tot Nut van 't Algemeen voor hun kloek gedrag een ziveren medaille. Te Blokzijl zijn in 't geheel vier mensen verdronken; voorts 50 runderen, 1 Paard en 8 schapen. Giethoorn. In „Hollands Venetië" werden door den vloed geen menschelijke offers geacht. Maar de materiële schade en het aantal verdronken dieren waren zooveel te groter. Groote hoeveelheden riet en hooi gingen verloren, 258 verdronken, 48 huizen verdwenen geheel en 68 werden totaal onbewoonbaar. Ook zagen vele ingezetenen een deel van hun huisraad wegdrijven. De totale schade werd voor deze plaats geraamd op bijna f 120.000, een voor die dagen en voor een dergelijke kleine gemeente zeker zeer hoog bedrag. Steenwijkerwold en Steenwijk. Met de beschrijving van enkele voorvallen in de gemeenten Steenwijkerwold en Steenwijk zullen wij nu onze mededelingen over den watervloed besluiten. Zoo dient er melding te worden gemaakt van de lotgevallen van een twintigtal menschen, die gerui- men tijd, op een rieten dak op de woeste golven hebben rondgedreven. Deze personen bevonden zich des Vrijdagsmorgens in het huis van zekeren Jan Gerrits, staande in de veenderijen op een uur afstand van Steenwijk. Beneden stond weldra het huis vol water. Ze begaven zich op zolder, maar toen 't ook daar niet meer veilig bleek, klommen ze in wanhoop op het dak. De muren bezweken en weldra dreven ze op het broze rieten dak voort. Eerst ging het in de richting van Steenwijk, maar reeds dicht bij de stad gekomen werd het dak door den wind weer de onafzienbare, woest golvende zee ingejaagd. Daar brak het dak in tweeën; even later brak het eene stuk opnieuw door. Ongeveer de helft van de menschen, die er zich op bevonden (de berichten hierover zijn niet eensluidend) kwam in de golven om 't leven. Het overgebleven deel werd met grote snelheid voortgedreven. Tegen den avond veranderde het weer van koers en eindelijk lande het beklagenswaardige gezelschap dicht bij Zuidveen aan, waar ze door de bewoners met grote hartelijkheid werden verzorgd Met ere wordt genoemd de naam van den beurtschipper van Steenwijk op Amsterdam H. ten Heuvel en van zijn beide knechts Visscher en Fluks. Het beurtschip van ten Heuvel was in die bange uren de ark der behoudenis. Op dat ruime vaartuig was aller hoop gevestigd. Telkens kwamen er van alle zijden menschen met hun schuiten of schuitjes opdagen, zoodat er ten laatste wel 14 bokken en punters bijeen waren. Met deze vloot, waarvan ten Heuvel wel de admiraal en zijn schip wel het admiraalschip kon heeten, trokken zij er op uit om ongelukkigen, die geen vaartuigen hadden, en hun waggelende woningen dus niet hadden kunnen verlaten, van de zolders en daken te halen, waar ze al zoo vele angstige ogenblikken met den dood voor oogen hadden doorgebracht. Zonder ook maar een minuut rust te nemen, waren Ten Heuvel en zijn beide knechts bezig: den gehelen dag en avond en nacht om hun mooien arbeid te verrichten. En zoo werd het inspannende en gevaarlijke reddingswerk rusteloos voortgezet. En de vrucht van dit edel pogen? Toen de Zaterdagmorgen aanbrak, waren er al 140 a 150 menschen in het ruim van het schip verenigd. Het was er vol gepropt; in de kajuit telde Ten Heuvel er 37 en in de kooien, anders voor 5 personen bestemd, sliepen, of ten minste lagen er nu 14. Voorts heeft zich als mensenredder buitengewoon onderscheiden de Doopsgezinde predikant van Steenwijk, Ds. Koenraad Hovens Greve. Door slechts twee mannen vergezeld, begaf hij zich op den noodlottigen 4den Februari in een bok, een platbodem vaartuig, op de schuimende, alles met zich voerende golven naar het zwaar geteisterde Giethoorn, om zooveel mogelijk menschen te redden. Den ganschen stormachtigen nacht bracht hij in groot gevaar, en zwaren arbeid door. En de vrucht van zijn werk? Den volgenden morgen komt hij te Steenwijk aan met 80 (volgens anderen met 90) uit den nood geredde ingezetenen van Giethoorn, wier woningen vernield waren. De Maatschappij tot Nut van 't Algemeen erkende de zelfopoffering en moed van den predikant, door hem een groten gouden medaille aan te bieden. In Steenwijk bevonden zich op Zondag 6 Febr. niet minder dan 1600 vluchtelingen, die meerendeels, door de ingezetenen vrij- willig werden geherbergd , zoodat men in sommige huizen 7 tot 15 vreemde gasten telde. Toch zag de regering der stad zich op 't laatst genoodzaakt tot inkwartiering haar toevlucht te nemen en de burgers hadden daar niets tegen. Groote en ruime gebou- wen moesten voor berging van het vee dienst doen. De kleine kerk had binnen hare muren 180 stuks runderen. De runderen werden echter reeds in de volgende dagen naar de Drentsche gemeenten Vledder en Wapserveen overgebracht. Een Treurzang. Het is opmerkelijk, dat men vroeger rampen en ongevallen en in 't algemeen gebeurtenissen, welke de publieke aandacht trok- ken, meende te moeten berijmen, wat dan dikwijls geschiedde in de maat van een of andere bekende melodie, zoodat men het „gedicht" ook kon zingen. Zoo wordt ons toegezonden een „Treurzang" van 21 verzen, waarin kortelijk worden beschreven de gebeurtenissen tijdens den watervloed van 1825 in het Noordelijk deel van Overijssel. Wij vinden dit zelfde rijmwerk ook opge- nomen in de Stee'nw. Ct. Maar het merkwaardigste is, dat in genoemd blad als de maker van dezen Treurzang wordt genoemd zekere heer K. v. d. Kolk van Ossenzijl, die haar pas in 1852 zou hebben gedicht (of is dat jaartal misschien foutief gezet en wordt 1825 bedoeld?), terwijl onder 't stuk, dat ons is toegezonden, staat vermeld: „Gedicht door J. Meijer". , De lezeres, die ons het lied heeft toegezonden, thans in Holland wonende, meldt erbij, dat voor ongeveer vijftig jaren hare ou- ders te Knijpe Woonden, waar men haar nog aan de muren van het „büthus" heeft getoond, hoe boog aldaar het water heeft gestaan. Wij geven hier tot slot nog enkele regels uit dien Treurzang weer, welke gezongen werd op de wijze van „Hoe ijdel is de mensch". Helaas wat droevig lot Is ons Is ons lot nu wedervaren Al door de wil van God Veel menschen in bezwaren. Och, wat een droefheid groot Door deze hoogo vloed Veel zielen tot de dood En heeft verwoest veel vee en goed. Nadat de gebeurtenissen in Zuidelijker plaatsen zijn beschreven, gaat de zanger verder: Vollenhove en Blokziel Moesten ook het lot bezuren Het wier door deiï vloed omringd O, wat rampzalige uren! Veel huizen stortten neer. Al door de snelle vloed, De dijken stroomden weg Veel huizen met al ’t goed Daarbij 't omliggend land Werd door den storm verheven. Veer- zielen in den nood, Hun huis en vee verdreven. En ook in Blankenham Daar men veel druk vernam. Men zag daar veel droefheid Werd door den vloed versprijd. De Kuindert en Ossenziel Met al die lage venen De stroom daar overviel; Men hoorde niets als weenen, Daar er zooveel verdronk En in zijn vloed verzonk Van menschen, huizen, vee. 't Was overal: o-wee! Giethooren en 't Verlaat Daar was de vloed niet minder Daar stroomden velen weg Zoo mannen, vrouw en kinder. Te Steenwijk of nabij Daar kwam een dak gedreven Twintig menschen waren daarop Tien hielden noch het leven. Het dak dat scheurde van een Tien vielen daar van af En zonken zoo terstond Al naar het duister graf. Helaas! Was droefheid groot. Daarbij kwam aangedreven Vier kindren met een vrouw, Het jongste was nog in leven, 't Lei in de doode moederschoot Met de borst nog in de mond. Men bracht het bij een zuigende vrouw En 't kind dat zoog terstond. Te Meppel is een kapitaal Al door de vloed verdreven Van goederen en van vee, Maar menschen kwamen niet om 't leven. Het water stond daar ruim vijf voet Men hoorde veel geween, Doch ziet, mijn hart dat schreit Over al die doodsgevaren. Al die nog zijn in nood, Ik hoop dat God haar helpen zal, En dat Hij haar ondersteunt In haar bedroefd geval. Mochten er in de lijst onvolkomen heden zijn, dan hoor ik dat graag 